လၢနးလၢအမၤအၢတၢ်

စၤဘ့(န) ဟီဝး (Sabin Howard) အတၢ်ဂီၤစိးပျၤလီၤဆီ လၢအမံၤဟူသၣ်ဖျါတခါ, ‘ပှၤသုးဖိတဂၤအတၢ်လဲၤ’ (A Soldier's Journey) အံၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ် သးအတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤ, ဒီးတၢ်သးဘၣ်ဒိဆါ လၢပှၤကွၢ်တၢ်ဖိတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်တ့ဒုးအိၣ်ထီၣ် တိၢ်သူတၢ်ဂီၤ ၃၈ ဂီၤ သန့ၤလီၤအသးတဆီဘၣ်တဆီ လၢတၢ်အဒုၣ် ယဲၢ်ဆံဃိး ခီၣ်ယီၢ်အလိၤ, လၢတၢ်ကွၢ်ကဒါက့ၤ, သုးဖိတဂၤအတၢ်အိၣ်မူ ဖဲ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်ဒုးတၢ်ယၤဖးဒိၣ် အခီၣ်ထံးတဘျီအကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂီၤစိးပျၤအံၤ ဘၣ်တၢ်မၤဝံၤအီၤဖဲ ၂၀၂၄ နံၣ်အပူၤ, တၢ်ဂီၤစိးပျၤတဖၣ်, စးထီၣ်ပာ်ဖျါ တၢ်ဘၣ်ဟးဖးဒီးဟံၣ်ဖိဃီဖိ လၢအလီၤသူၣ်အုးသးအုး, ဒီးနဲၣ်ပှၤဆူတၢ်ဘၣ်ဟးထီၣ် လၢအိၣ်ပှဲၤဒီးတၢ်သူပိၢ်သးဝး, ဒီးတဆီဘၣ်တဆီဆူတၢ်ဒုးတၢ်ယၤ လၢအလီၤပျံၤလီၤဖုးအအိၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢခံကတၢၢ်, တၢ်ဂီၤစိးပျၤတဖၣ်အံၤ ဆှၢက့ၤပှၤဆူဟံၣ်, ဖဲပှၤသုးဖိ ဟဲက့ၤဝဲလၢတၢ်ဒုးတၢ်ယၤတဂၤ အဖိမုၣ်န့ၣ် ကွၢ်လီၤဝဲဆူ အပၢ်အခိၣ်ကုာ် အပူၤ- ဒီးထံၣ်ဆိဝဲဒၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်တၢ်ဒုးတၢ်ယၤဖးဒိၣ် ခံဘျီတဘျီန့ၣ်လီၤ.

"ပှၤကညီတဖၣ်အတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤတဖၣ်အပူၤ, တၢ်အိၣ်အသး, မၤအသးတဖၣ်, အတၢ်ဘၣ်ထွဲလိာ်အသး- တၢ်လၢပှၤကညီတဖၣ်န့ၣ် တုၤဃီဝဲဒၣ်ဆူ တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲအဒိၣ်အထီကတၢၢ်သ့ဝဲဒၣ်အသိး,…

တၢ်မၤသီထီၣ် တၢ်မုၢ်လၢ်

သံဧၣ် (Thai) တဂၤ အသးတမံဝဲဒၣ်ဘၣ်. အဖိခွါလၢအသးအိၣ် ၁၈ နံၣ်တဂၤန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ မၤလၢာ်၀ဲဒၣ်အတၢ်ဆၢကတီၢ်တဖၣ် လၢလံာ်ရိဖှိၣ်န့ၣ်လဲၣ်? အဖိခွါမ့ၢ်ပှၤအီၣ်တ့းစၣ်ဖိ (Autistic)တဂၤ ဒီးတကတိၤတၢ်ဒီးပှၤဂၤကဲၣ်ဆိးဘၣ်, ဒီးအကၠိမ့ၢ်ပျၢ်န့ၣ် ဟဲက့ၤဝဲဒၣ်ဆူဟံၣ်ထီဘိန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်တၢ်မနုၤလဲလိာ်အီၤလဲၣ်? ဖဲဘၣ်တၢ်သံကွၢ်အီၤန့ၣ်ဒီး, စံးဆၢဝဲဒၣ်လၢ ‘ယမၤသကိးလံာ်ဒီး နဘံ (Navin)’ န့ၣ်လီၤ.

နဘံ (Navin)န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ် သံဧၣ် (Thai) အဖိခွါအတံၤသကိးတဂၤ တၢ်မၤလိတီၤဒၢးအပူၤန့ၣ် ထံၣ်၀ဲဒၣ်လၢ  သံဧၣ် (Thai) အဖိခွါ ဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤလိတၢ်အဃိ ဒ်သိး ကမၤလိသကိး လံာ်ဒီးအီၤအဂီၢ် ကွဲမုာ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ၁၈ နံၣ်အတီၢ်ပူၤ, တၢ်ရ့လိာ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သးသီသီဖိ ဒ်အမ့ၢ်တၢ်အခီၣ်ထံးကတၢၢ်တဘျီအံၤ ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပၢ်တဂၤလၢ အသးဟးဂီၤတဂၤ ဒီးဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အဖိခွါတဂၤအံၤ တမ့ၢ်လၢ ကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တံၤသကိးလၢၤဘၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.

ပှၤလၢအလိၣ်ဘၣ် တၢ်မၤစၢၤတဂၤအကပၤန့ၣ် ပှၤလၢ အကမၤစၢၤကဟုကယာ်တၢ်တဂၤ မ့ၢ်အိၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်ဒီး မ့ၢ်တၢ်မၤသီထီၣ်က့ၤတၢ်မုၢ်လၢ်န့ၣ်လီၤ. စီၤပီလူးမၤ၀ဲတၢ်သးခုကစီၣ် ဆူတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢသီတဖၣ်အကတီၢ်န့ၣ်, တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ တၢ်စူးကါအီၤသ့စ့ၢ်ကီးလၢ တၢ်အိၣ်ခိးကွၢ်လၢ် တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤအဂီၢ်န့ၣ် …

တၢ်စံၣ်ဖုခီဂာ်လၢ တၢ်စူၢ်တၢ်နာ်

လၢ အၣ်(န)တၣ်တံၣ်ကၣ် (Antarctica) မုၢ်နုာ်န့ၣ်, ထိၣ်ပဲၣ်ကွ့ (Penguin) ဂီၢ်မုၢ်ဂီၢ်ပၤ ကအိၣ်ဝဲအဘ့ၣ်နွံကယၤဃၣ်ဃၣ်န့ၣ် ပာ်ဖှိၣ်ဟူးဂဲၤလိာ်အသး လၢထံလီၤသကၤလ့ကဘျၣ် အထီကအိၣ်ဝဲဒၣ် ယဲၢ်ဆံ ခီၣ်ယီၢ် လၢထံခုၣ်အဖီခိၣ်, ဒီးအဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ကအိၣ်ဒံးဒၣ် ဃုလါန့ၣ်လီၤ. အကတၢၢ်န့ၣ်, ထိၣ်ပဲၣ်ကွ့တဘ့ၣ် သုးအသးဆူတၢ်မဲာ်ညါ, ဒီးစံၣ်ဖုလီၤဝဲလၢတၢ်နာ်, ဆူပီၣ်လဲၣ်ထံခုၣ်အပူၤ, ဒီးပီၢ်ထံလဲၤဝဲဆူတၢ်လီၢ်အယံၤန့ၣ်လီၤ. တယံာ်ဘၣ်န့ၣ်, ထိၣ်ပဲၣ်ကွ့အဂၤတဖၣ် စံၣ်ဖုလီၤဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

အါတက့ၢ်, ဖဲ ထိၣ်ပဲၣ်ကွ့ သးစၢ်ဖိတဖၣ် ဒ်သိးကစးထီၣ်ပီၢ်ထံ အခီၣ်ထံးတဘျီအဂီၢ်, စံၣ်ဖုလီၤဆူထံကျါ တၢ်လီၢ်အထီန့ၣ် ကအိၣ်ဒၣ် ခံ ခီၣ်ယီၢ်န့ၣ်လီၤ. ထိၣ်ပဲၣ်ကွ့ဖိတဖု အတၢ်စံၣ်ဖုခီဂာ်တၢ်သံသ့အံၤ ဘၣ်တၢ်ဒိန့ၢ်အီၤလၢ တၢ်ဂီၤပူၤအခီၣ်ထံးတဘျီန့ၣ်လီၤ.

ပှၤတနီၤ ကစံးဝဲဒၣ်လၢ ထိၣ်ပဲၣ်ကွ့ဖိတဖၣ် အတၢ်စံၣ်ဖုခီဂာ် လၢတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်ဖဲ တၢ်လီၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်တသ့ၣ်ညါဝဲန့ၣ် လီၤဂာ်ဒီးပှၤလၢအစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ဒ်သိးကဒိးန့ၢ်တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်စူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးခရံာ်န့ၣ် တဒ်သိးလိာ်အသးဒီး ထိၣ်ပဲၣ်ကွ့ဖိတဖၣ် အတၢ်အိၣ်အသးန့ၣ်ဘၣ်. ဧ့ၤဘြံၤ ၁၁:၁ အပူၤန့ၣ် ပှၤကွဲးလံာ်ဧ့ၤဘြံၤ…

တၢ်အဲၣ်တူၢ်လိာ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ

ကၠဲး (Jack) သးဟ့ဝဲဒၣ်ကၠိန့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤလိ တၢ်ဒွးတဖၣ်, ကျိာ်ဂံၢ်ထံး (Grammar), ဒီးတၢ်မၤလိဃုသ့ၣ်ညါ ဂာ်စီ (Chemistry) သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် တလီၤသးစဲလၢအဂီၢ်ဘၣ်.ဘၣ်ဆၣ်, အဝဲအဲၣ် တၢ်တ့ဟံၣ်ဃီတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်ကိၢ်ခါအကတီၢ်, အပၢ်လဲၤကိးအီၤဆူအတၢ်မၤလီၢ်, ဒီး ကၠဲး တသးမံဝဲဒၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အသးန့ၣ် အိၣ်ဒံးဒၣ် ၁၆ နံၣ် ဘၣ်ဆၣ်, အဝဲသ့ၣ်ညါ အီကတဲကမူၣ် (Cement), ဒီးလၢၢ်ဖိပြံတဖၣ်အဂ့ၢ်, ဒီးကဘၣ်မၤဝဲတၢ်အဒူၣ်တဖၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ကၠိ, ဒီးတၢ်တ့တၢ်သူၣ်ထီၣ်အလီၢ် အတၢ်လီၤဆီန့ၣ် ကမ့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်? မ့ၢ်ဒၣ်တၢ်အဲၣ်တူၢ်လိာ်တၢ်န့ၣ်လီၤ. ကၠဲး အဲၣ်တူၢ်လိာ်မၤဝဲဒၣ် တၢ်တ့တၢ်သူၣ်ထီၣ်, ဒီးတၢ်လဲၤထီၣ်ကၠိန့ၣ် တအဲၣ်ဒိးမၤဝဲဘၣ်. တၢ်အဲၣ်တူၢ်လိာ်မၤတၢ်န့ၣ် ထိၣ်သဆၣ်ထီၣ် အတၢ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

၁ သ့း ၂:၁၀ ပာ်ဖျါဝဲလၢ ပဝဲပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးတဖၣ် ပကဘၣ်အဲၣ် ‘တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ’ န့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ ၉ န့ၣ် စီၤပီလူး စံးဝဲဒၣ် မုၣ်ကီၤလံၢ်အက့ၢ်အဂီၤ, ဒ်အမ့ၢ် တၢ်စူးကါ ‘တၢ်စိတၢ်ကမီၤ,…

လၢပသးသမူအဂီၢ်တၢ်အဲၣ်အကြၢးအဘၣ်

ဘၣ်တဘျီန့ၣ် အီးစဖိး (Oxford) ကၠိဖိတဖၣ်အဂီၢ်, နံၣ်ကယၤ ၁၉, ပှၤအဲကလံးဖိ ပၤပၤ (Bishop), ဝ့လယၢၣ် ထဲ(မ)ပဲၣ် (William Temple), ဟ့ၣ်ဝဲတၢ်ကစီၣ်, ဒီးမၤကတၢၢ် အတၢ်ကစီၣ်လၢ ထါတၢ်သးဝံၣ် ‘တုၤယကွၢ်ထံ ထူၣ်ဖျၢၣ်လီၤလး’ (When I Survey the Wondrous Cross- ထါအသီ ၈၁) အပူၤ အတၢ်ကတိၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ဟ့ၣ်ပလီၢ်ကၠိဖိတဖၣ်, ဒ်သိးအသုတသးဝံၣ်ဝဲလၢ တၢ်ပာ်သးကလီကလီတဂ့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ထဲ(မ)ပဲၣ် စံးဝဲဒၣ် "တၢ်သးဝံၣ် အဖျၢၣ်တဖၣ် အခီပညီမ့ၢ်အိၣ်လၢသုဂီၢ်န့ၣ်ဒီး, သးဝံၣ်ထီၣ်ဒိၣ်ဒိၣ် လၢသူၣ်ဒီဖျၢၣ်သးဒီဖျၢၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. အခီပညီမ့ၢ်တအိၣ်လၢသုဂီၢ်န့ၣ်ဒီး, အိၣ်ဘှ့ၣ်အိၣ်ဘှီၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. လၢနဂီၢ် အခီပညီအိၣ်ဝဲဒၣ် တဆံးတက့ၢ်, ဒီးနမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးလၢ အခီပညီအိၣ်အါထီၣ်န့ၣ်ဒီး, သးဝံၣ်အီၤ ကပုာ်လုးကဖီလီဖိန့ၣ်တက့ၢ်." ဖဲကမျၢၢ်တဖၣ် ကွၢ်ဝဲဒၣ် တၢ်သးဝံၣ်အဖျၢၣ်တဖၣ်အကတီၢ်, အိၣ်ဘှ့ၣ်အိၣ်ဘှီၣ်ဝဲတစိာ်ဖိန့ၣ်လီၤ. ကမျၢၢ်အကလုၢ် လၢအကထိတဖၣ် စးထီၣ်သးဝံၣ်ဝဲဒၣ်လၢ အကလုၢ်ကသွံဒံဖိ, ဒီးဖဲတၢ်သးဝံၣ်အကတၢၢ်တကျိၤ ‘အတၢ်အဲၣ်ဒိၣ်အဃိ, ကြၢးဟ့ၣ်…